Jak czytać sprawozdanie finansowe, by dobrze ocenić kondycję firmy

Sprawozdanie finansowe, na co zwrócić uwagę? Konkretne porady jak sprawdzić sprawozdanie finansowe firmy: jakie wskaźniki oceny ryzyka podpowiadają czy podpisać umowę czy nie, czego możemy dowiedzieć się o Kontrahencie ze sprawozdania finansowego.

Na skróty:

1.  Jak czytać sprawozdanie finansowe?
2. Czego dowiemy się ze sprawozdania finansowego?
3. Wskazówki, że firma się rozwija.
4. Wskazówki, że w firmie zaczyna „iść coś źle”.
5. Wskazówki, że firma posiada stabilną i dobrą kondycję finansową.

W celu gruntownego sprawdzenia potencjalnego Kontrahenta, zwyczajowo poza zajrzeniem do raportu handlowego i weryfikacji sieci powiązań-osobowo kapitałowych, każdy przedsiębiorca powinien zajrzeć również do sprawozdania finansowego. To właśnie ono powie nam z całą pewnością jaka jest sytuacja finansowa firmy – czy ma przychody czy może utrzymuje się wyłącznie z dotacji unijnych, czy zyski mają trend rosnący czy też może traci z roku na rok, jak jest zarządzana.

Jak czytać sprawozdanie finansowe – budowa dokumentu i kluczowe sekcje informacji

Każde sprawozdanie finansowe zbudowane jest z dwóch sekcji:

1. bilans – to w nim znajdziemy aktywa trwałe, aktywa obrotowe oraz informacje o kapitale własnym i zobowiązaniach firmy. Dowiadujemy się zatem z niego, co firma posiada, czy jej właściciele w nią inwestują czy też zabierają zysk oraz czy firma posiada zobowiązania długoterminowe, które przekraczającą kapitał własny (mówi się, że zobowiązania długoterminowe nie powinny przekraczać 30-35% wartości kapitału własnego),
2. rachunek zysków i strat – to innymi słowy zestawienie przychodów i kosztów firmy.

Czego dowiemy się ze sprawozdania finansowego? Podstawy analizy finansów firm

Na samym początku warto zaznaczyć, że zawsze powinniśmy wziąć pod lupę nie jedno a minimum trzy ostatnie sprawozdania finansowe danej firmy. Dlaczego? Ponieważ bilans finansowy jednego roku nie wystarcza, żebyśmy mogli poznać kierunek, w jakim idą finanse danego podmiotu gospodarczego.

Przykład: mamy przed sobą sprawozdanie finansowe firmy X z roku 2017. Widzimy, że zysk wyniósł 125 tys. zł a przychody sięgały 3 mln złotych. Moglibyśmy pomyśleć, że to dobra wiadomość. Ale gdy widzimy w sprawozdaniu finansowym z roku 2016, że zysk wyniósł 400 tys. zł a przychody 5 mln złotych, a jeszcze wcześniej w 2015 roku zysk 650 tys. zł a przychody 7 mln złotych, to z miejsca rzuca nam się w oczy finansowa tendencja spadkowa firmy.

Wskazówki w sprawozdaniach finansowych, że firma się rozwija

Żeby sprawdzić czy firma „rozwija się zdrowo” musimy spojrzeć na 4 sekcje danych:

• obroty (wzrastające),
• zysk,
• generowane koszty,
• należności i zobowiązania firmy.

Mówi się, że wszystko w finansach danej firmy idzie w dobrym kierunku jeżeli dostrzegamy 1 z 3 następujących sytuacji:

1. zysk firmy rośnie proporcjonalnie do przychodu, a więc podmiot gospodarczy osiąga coraz to wyższe obroty i równocześnie utrzymuje rentowność.

Powiedzą nam o tym takie informacje jak:

•  w rachunku zysków i strat ponoszone koszty działalności operacyjnej rosną proporcjonalnie do przychodu,
• poziom aktywów trwałych utrzymuje się na tym samym poziomie lub delikatnie zwiększa czy zmniejsza (chodzi o zdrowy rozsądek w znaczeniu – nikt nagle nie wyprzedaje wszystkim aktywów ani nadmiernie nabywa nowe),
• kapitały własne proporcjonalnie rosną, czyli właściciele firmy zostawiają w niej zysk,
• zobowiązania firmy rosną równocześnie ze wzrostem przychodów, niemniej nie bardziej niż obroty spółki,
• proporcjonalnie do wzrostu przychodu, zwiększeniu (lub małemu zmniejszeniu) ulega wartość należności,
• wartość aktywów/pasywów utrzymuje się przez kolejne lata mniej więcej na tym samym poziomie (brak wskazówek do kombinacji z kapitałem czy majątkiem firmy),

2. obroty firmy wskazane w sprawozdaniach finansowych z ostatnich lat utrzymują się na tym samym poziomie i jednocześnie:

• na tym samym poziomie utrzymuje się rentowność firmy (lub wzrasta),
• na tym samym poziomie pozostają koszty działalności operacyjnej (lub się zmniejszają),
• poziom wartości aktywów trwałych widoczny w bilansie również zachowuje mniej więcej ten sam poziom bez wielkich skoków,
• podobnie wartość aktywów obrotowych (ewentualnie ich wartość obniża się),
• na tym samym poziomie utrzymuje się zobowiązania (lub zmniejszają się) i nie widać pożyczek, które miałyby je zwiększać,
• wypracowany osiągany zysk lub przynajmniej jego część zostaje w firmie
• kwota bilansowa również pozostaje mniej więcej na tym samym poziomie,

3. firma osiąga wprawdzie niższe obroty, ale jednocześnie:

• zwiększa lub utrzymuje tę samą rentowność,
• wypracowany osiągany zysk lub przynajmniej jego część zostaje w firmie,
• wartość aktywów obrotowych oraz zobowiązań pozostaje na tym samym poziomie lub zmniejsza się,
• wartość aktywów trwałych zachowuje podobny poziom bez drastycznych zmian w żadną stronę,
• kwota bilansowa również pozostaje mniej więcej na tym samym poziomie.

Wskazówki w sprawozdaniach finansowych, że w firmie zaczyna „iść coś źle”

Jeżeli firmie spadają obroty, ale rentowność poprawia się lub utrzymuje na tym samym poziomie, to oznacza to, że podmiot gospodarczy nadal radzi sobie dobrze. W końcu istotne są zyski a nie same przychody. Niemniej sytuacja finansowa firmy ma negatywną tendencję spadkową, gdy w sprawozdaniach finansowych firmy z kolejnych lat zauważamy, że jednocześnie:

1. obroty firmy zmniejszają się w kolejnych latach,
2. spada rentowność firmy,
3. koszty działalności znacznie rosną lub znacznie maleją (ta druga sytuacja może wskazywać na „zawijanie” interesu z rynku),
4. poziom zobowiązań i należności rośnie szybciej niż obróty firmy,
5. zobowiązania zwiększają się szybciej niż należności,
6. kapitał własny pozostaje na tym samym poziomie lub też maleje (czyli właściciele spółki nie inwestują w nią lub wyciągają zyski),
7. drastycznie wzrasta koszt produkcji sprzedawanych produktów oraz ich wartość (jest to swoista wskazówka spadku marży i opłacalności działalności),
8. intensywnie zmniejsza się wartość aktywów trwałych w bilansie sprawozdań finansowych oraz jednocześnie wzrasta wartość pozostałych przychodów operacyjnych (innymi słowy, firma wyprzedaje swój majątek),
9. w odróżnieniu od poprzednich lat podmiot wykazuje wysokie koszty finansowe (prawdopodobnie na skutek płacenia wysokich odsetek).

Wskazówki w sprawozdaniach finansowych, że firma posiada stabilną i dobrą kondycję finansową

W szczególności 5 informacji w sprawozdaniach finansowych wskazuje, że dana firma ma dobrą kondycję finansową. Są to:

1. widoczna w balansie wysoka wartość środków pieniężnych oraz innych aktywów pieniężnych,
2. dodatni bilans przepływów finansowych,
3. wysoka, stała wartość aktywów trwałych jest informacją o tym, że firma ma spory majątek,
4. rośnie jednocześnie rentowność firmy i kapitał własny (czyli właściciele firmy inwestują wierząc w jej potencjał),
5.  wartość aktywów obrotowych przekracza wartość zobowiązań.